Mistrzowie rzemiosła, śladem ginących zawodów góralskich.

0
446
fot. Marcin Szkodziński

Rzemiosło góralskie — niegdyś zacne fachy w rękawie, dziś zawody ginące

Rzemiosło góralskie to długa lista zawodów, które wykonywali niegdyś polscy górale. Choć kiedyś byli na wagę złota, dziś ich wyroby stanowią w większości atrakcje turystyczne. Poznaj najpopularniejsze zawody rzemieślnicze, nim całkowicie znikną one z listy wykonywanych zawodów.

Samowystarczalność górali

Podhale to teren, który charakteryzuje się trudnymi warunkami bytowania. Mieszkańcy tej nieurodzajnej podtatrzańskiej krainy, niegdyś sami musieli zaspokajać większość swoich potrzeb. Trudno było wyżyć z samego gospodarstwa, toteż posiadanie dodatkowego fachu, było konieczne do pozyskania dodatkowego źródła utrzymania oraz zapewnienia swojej rodzinie, w miarę godnych warunków.

Potrzeba pozyskania dodatkowych pieniędzy, w znacznym stopniu, wpłynęła na rozwój umiejętności technicznych oraz ich wielokierunkowości. Większość tubylców była samoukami, a tajniki niezbędnej wiedzy były przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Najpopularniejsze zawody rzemieślnicze

Tradycyjne rzemiosło góralskie to szereg różnych profesji. Ich podziału można dokonać, chociażby ze względu na materiał, który wykorzystywano do wyrobów.

Drewno

Surowcem najbardziej dostępnym na terenach podtatrzańskich było drewno. Zawody zajmujące się jego obróbką to:

  • cieśla — to osoba zajmująca się wykonywaniem drewnianych elementów konstrukcji budynków,
  • stolarz — zajmuje się wykonywaniem drewnianych drzwi, okien i podłóg,
  • bednarz — to zawód polegający na wykonywaniu drewnianych naczyń, takich jak np.: beczki, kadzie, łopaty do pieczywa, wiadra, konewki czy kufle,
  • snycerz — osoba posiadająca ten fach, zajmowała się rzeźbieniem w drewnie, spod jej ręki wychodziły krucyfiksy, płaskorzeźby, rzeźby ołtarzowe, ambony czy konfesjonały,
  • kołodziej — to człowiek, zajmujący się wyrobem drewnianych kół i wozów.

Skóra

Podhale, ściśle związane jest z wyrobami skórzanymi. Osoby zajmujące się obróbką skóry to:

  • kuśnierz — jego głównym zadaniem było wyprawianie skóry i wytwarzanie futer, czapek, kołnierzy i obuwia,
  • rymarz — spod jego ręki wychodziły m.in.: uprzęże konne, siodła, pasy, opaski i inne niezbędne elementy przydatne do jazdy konnej,
  • kierpcarz — to specjalista od szycia kieprc, czyli góralskich butów skórzanych.

Metal

Kolejnym materiałem wykorzystywanym w rzemiośle góralskim jest metal. Zawody zajmujące się jego obróbką to:

  • kowal — to osoba zajmująca się produkcją i naprawą narzędzi rolniczych takich jak np.: kosiarki, sierpy, siekiery, widły, pługi czy brony,
  • spinkarz — jego zadaniem jest wyrabianie spinek, broszek, sprzączek i zacięć,
  • fajkarz — to człowiek zajmujący się produkcją fajek.

Włókno

Podhale to region słynący także z włókiennictwa. Len i sierść owiec to dwa naturalne składniki, z których powstają kolejno płótno i wełna. Oba te materiały, krawiec wykorzystuje do szycia ciepłych ubrań.

Zawody ginące

Wiele z wyżej wymienionych zawodów zostało wypartych przez maszyny. Obecnie ważniejsza staje się ilość wyprodukowanych przedmiotów niż ich jakość. Dlatego też coraz rzadziej można znaleźć przedstawicieli wielu profesji rzemieślniczych.

Warto zauważyć także, że takie zawody jak: kołodziej, cieśla czy snycerz właściwie nie są już wykonywane ze względu na brak zapotrzebowania na ich usługi. Prawdopodobnie lista ginących zawodów cały czas będzie się powiększała.

Rzemiosło góralskie to szereg profesji, którymi trudnili się niegdyś mieszkańcy Podhala. Z czasem, zawody te zaczęły odchodzić w zapomnienie. Wiele z nich, dzisiaj stanowi już tylko wspomnienie. Warto o nich pamiętać.

 

Galeria

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here