Dolina Kościeliska to jedna z najpiękniejszych dolin w Tatrach. Ma bogatą faunę i florę, a także bardzo ciekawą historię. Warto wybrać się tam na widokowy spacer, będąc w Zakopanem.
Najciekawsze fakty dotyczące Doliny Kościeliskiej
Dolina Kościeliska ma mniej więcej 9 km długości, a jej powierzchnię określa się na 35 km². Ciągnie się od samego podnóża Tatr, aż do ich głównej grani. Dolina swój wylot ma w Kirach na wysokości 927 m npm.
Bardzo chętnie odwiedzają ją turyści, gdyż jest drugą pod względem wielkości doliną w polskich Tatrach (największą jest Dolina Chochołowska). Jest bardzo atrakcyjnie ukształtowana. Znajdziemy tam wiele jaskiń, wąwozów, a także wapiennych form skalnych.
Bramy w dolinie
Warto powiedzieć, że najwyższym szczytem w pobliżu Doliny Kościeliskiej jest Błyszcz o wysokości 2159 m n.p.m. Można z niej także oglądać dobrze widoczną Bystrą (2248 m n.p.m.), która jest najwyższym szczytem Tatr Zachodnich.
Dolina Kościeliska słynie z kilku bram, które można znaleźć podczas wędrówki. Znajdują się one w głębokim wąwozie skalnym w dolnej i środkowej części doliny. Formacje skalne, które tworzą ściany wąwozu, w kilku miejscach bardzo zbliżają się do siebie. Dzięki czemu powstały tzw. bramy:
- Niżnia (Brama Kantaka),
- Pośrednia (Brama Kraszewskiego),
- Wyżnia Kościeliska Brama (Brama Raptawicka).
Bogata fauna Doliny Kościeliskiej
Podczas wędrówki Doliną Kościeliską można spotkać typowe zwierzęta, które występują w Tatrach. Należą do nich: niedźwiedź brunatny, jeleń szlachetny, a w wyższych partiach doliny: kozica tatrzańska, świstak alpejski, nornik śnieżny, czy darniówka tatrzańska.
Jeśli chodzi o ptactwo, to przy odrobinie szczęścia spotkamy w dolinie gatunki takie jak: krzyżodziób świerkowy, pliszka górska, sowa uszata, pluszcz zwyczajny, drozd obrożny, pomurnik, płochacz halny. Zdarza się nawet, że nad doliną przeleci orzeł przedni.
Kilka słów o historii Doliny Kościeliskiej
Bardzo ciekawy jest fakt, że już od końca XV wieku Dolina Kościeliska była związana z przemysłem hutniczym. Wydobywano w niej srebro, miedź i antymon. Na Polanie Stare Kościeliska znajdowały się dwa piece, w których można było wytapiać miedź, magazyny i węglarnia. Od XIX pojawiła się też fryszerka napędzana przez koło wodne, karczma, baraki robotników, leśniczówka, a nawet kapliczka zbójnicka.
Końcówka wieku XVIII jest związana w Dolinie Kościeliskiej z wydobyciem rudy żelaza. Jednak jej złoża nie były zbyt obfite i gdy się wyczerpały, zlikwidowano hutę w 1841 roku.
Szlak kupiecki i pasterstwo w Dolinie Kościeliskiej
W Dolinie Kościeliskiej przebiegał dawniej szlak kupiecki na Słowację. Można było na niej spotkać kupców z objuczonymi końmi, ale też przemytników i zbójników. Ci drudzy chętnie napadali na kupców — według historycznych przekazów. Niektóre nazwy skał w dolinie są związane właśnie z tym okresem np.: Zbójnicka Turnia, czy Zbójnickie Okna.
W Dolinie Kościeliskiej przez wiele wieków wypasano owce ze względu na liczne hale i polany:
- Hala Ornak,
- Hala Pyszna,
- Hala Smreczyny,
- Hala Tomanowa,
- Hala Smytnia,
- Hala Miętusia,
- Hala Upłaz,
- Hala Stoły,
- Hala Pisana,
- Polana Zahradziska,
- Cudakowa Polana,
- Wyżnia Kira Miętusia.
Wypasanie owiec było niezwykle ważnym zarobkowym zajęciem mieszkańców Zakopanego. W latach 90. XX wieku zniesiono wypas owiec na halach i polanach w Dolinie Kościeliskiej ze względu na powstanie Tatrzańskiego Parku Narodowego.
