Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem jest jednym z najstarszych muzeów w Polsce. Zostało powołane w roku 1889 przez Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego. Nosi imię jednego z najpopularniejszych polskich lekarzy, propagatora turystyki tatrzańskiej i samego miasta Zakopane oraz uzdrowiskowych walorów okolic kurortu.
Historia powstania Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego
W roku 1888 grupa przyjaciół Tytusa Chałubińskiego postanowiła uczcić zasługi warszawskiego doktora, który odkrył i rozpropagował lecznicze właściwości klimatu Zakopanego, a także turystykę tatrzańską. Założyli oni Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego im dra Tytusa Chałubińskiego i starali się pozyskać fundusze i środki na to, by stworzyć w Zakopanem muzeum.
Pierwsza siedziba muzeum znajdowała się w domu Jana Krzeptowskiego przy Krupówkach nr 7. Następną siedzibą muzeum został budynek na ul. Chałubińskiego, który został wybudowany właśnie po to, by zostało tam umieszczone muzeum. Projektantem budynku był Józef Dziekoński. Budynek muzeum ukończono w 1892 roku, a jego stylistyka była mocnym nawiązaniem do stylu architektury góralskiej. Budynek muzeum postawiono na terenie, który został przekazany na ten cel przez potomków dra Tytusa Chałubińskiego.
Obecnie główna siedziba muzeum znajduje się przy ul. Krupówki 10. Stanisław Witkiewicz oraz Franciszek Mączyński byli projektantami tego ciekawego wizualnie budynku. Panowie długo nie mogli porozumieć się w sprawie budowy muzeum. Dopiero po mediacjach przeprowadzonych przez Bronisławę Dłuską, budowa muzeum ruszyła w 1913.
Po wybuchu I wojny światowej przerwano prace nad budową. Ukończono ją w 1924 roku, jednak obiekt został udostępniony zwiedzającym dwa lata przed zakończeniem budowy. Jest to jeden z nielicznych budynków murowanych, które są wykonane w stylu zakopiańskim. Oprócz stałej ekspozycji oraz cyklicznych i okazjonalnych wydarzeń placówka organizuje też bardzo interesujące warsztaty.
Muzeum Tatrzańskie po II wojnie światowej
Muzeum Tatrzańskie przetrwało szczęśliwie II wojnę światową i nie odniosło większych strat. W roku 1950 zostało upaństwowione, dzięki czemu możliwe było prowadzenie badań terenowych, a także opracowanie zbiorów. Utworzono również nowy dział artystyczno-historyczny oraz pracownię konserwatorską. W roku 1954 powstał Tatrzański Park Narodowy, co zmniejszyło działania muzeum w kierunku ochrony przyrody. Dzięki temu muzeum mogło skupić się na działalności konserwatorskiej, a także zaistniała możliwość utworzenia nowych oddziałów.
Co można zobaczyć w Muzeum Tatrzańskim?
W Muzeum Tatrzańskim można zobaczyć wiele ciekawych kolekcji i wystaw związanych z fauną i florą Tatr, a także zbiorów etnograficznych. Do najstarszych zbiorów muzeum należą: zbiory skał, które zostały przekazane przez dr. Tytusa Chałubińskiego, a także jego zielnik mchów — zawierający 2700 okazów. Wśród najstarszych eksponatów możemy obejrzeć kolekcję botaniczną, geologiczną, zoologiczną, etnograficzną oraz pierwsze zbiory biblioteczne.
W latach osiemdziesiątych XIX wieku powstawały pierwsze kolekcje prywatne zbiorów etnograficznych — sztuki ludowej oraz rzemiosła, które po czasie przekazano do Muzeum Tatrzańskiego. Darczyńcami kolekcji byli Zygmunt Gnatowski, Maria i Bronisław Dembowscy, a także Róża z Potockich hr. Raczyńska.
W muzeum można także zapoznać się z historią biografii wielu artystów, którzy tworzyli i mieszkali w Zakopanem m.in. Witkacego, czy Zofii Stryjeńskiej. Muzeum dysponuje także bogatą kolekcją literatury związanej z Tatrami; dziełami sztuki z zakresu malarstwa, rzeźby, grafiki, czy fotografii.
Oddziały Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego
Muzeum Tatrzańskie nie jest jednolitą placówką. Posiada ono kilka swoich oddziałów, które wspierane są przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Należą do nich:
- Zagroda Sołtysów w Jurgowie,
- Muzeum Kornela Makuszyńskiego,
- Muzeum Stylu Zakopiańskiego,
- Chałupa Gąsieniców Sobczaków,
- Galeria Władysława Hasiora,
- Dwór w Łopusznej,
- Galeria Sztuki na Kozińcu,
- Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze,
- Zagroda Bafiów w Chochołowie,
- Galeria Sztuki XX wieku w willi Oksza.
